وقتمان را صرف تلاوت قرآن کنیم یا تدبر آن؟!
تلاوت قرآن بدون فهم و تدبر ثواب زیادی دارد یا فهم و تدبر قرآن بدون تلاوت قرآن؟ یعنی ما چه کار کنیم؟ در تلاوت قرآن وقت را صرف کنیم یا در خواندن ترجمه آن؟
از آن جا که قرآن کریم،
کلام آفریننده انسان هاست با دیگر سخن ها تفاوت اساسى داشته و داراى آثار ویژه اى
است که در هیچ کلام دیگرى یافت نمى شود.
خواندن قرآن و
شنیدن آن حتى براى کسانى که با زبان عربى آشنایى نداشته و معناى آیات الهى را نمى
فهمند به عنوان عملى نیک در پرونده اعمالشان ثبت شده، آمرزش گناهان، نورانیت دل و
ثواب اخروى را در پى دارد.
افزون بر این، مطابق روایت امام صادق
(علیه السلام) حتى نگاه کردن در قرآن نیز
عبادت بوده و وجود داشتن یک جلد از قرآن در
خانه، موجب طرد شیاطین از آن خانه مى شود. [1]
در حدیث مشهورى پیامبر اسلام (صلى
الله علیه وآله) فرموده اند: خانه هاى خود را با تلاوت قرآن نورانى
کنید؛ زیرا هر خانه اى که در آن قرآن، بسیار تلاوت شود خیر آن خانه زیاد
شده و اهل آن گشایش مى یابند و آن خانه براى اهل آسمان نور افشانى مى کند چنان که
ستارگان آسمان براى اهل دنیا نور افشانى مى کنند. [2]
با توجه به آثار مثبت یاد شده است که
در آیات متعددى، سخن از تلاوت قرآن به
میان آمده است مانند:
«إِنَّ الَّذینَ یَتْلُونَ کِتابَ اللَّهِ وَ
أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِیَةً
یَرْجُونَ تِجارَةً لَنْ تَبُورَ»[3] اما باید دانست که گرچه قرآن کریم
به دلیل آن که مبارک [4] است، براى هر یک از اقشار جامعه بهره مناسبى داشته و حتى
تلاوت آن نیز روح افزا و دلکش است ولى حدیث تدبر در قرآن حدیث
دیگرى بوده و قلّه رفیع آثار دنیوى و اخروى آن بسى مرتفع تر از آثار تلاوت بدون
تدبر است.
سرّ مطلب آن است که غرض اصلى از نزول قرآن، هدایت انسان ها به سوى کمال و سعادت
واقعى آنان است و این غرض تنها با عمل کردن به دستورات قرآن محقق
مى گردد و عمل به قرآن میسر
نیست مگر پس از فهمیدن آن چه قرآن در
صدد بیان آن است و تنها راه رسیدن به این درجه از فهم، تدبر و تفکر در آیات الهى
است.
در حقیقت تلاوت قرآن نیز
مقدمه اى براى تدبر در آیات آن است. بى سبب نیست که قرآن کریم،
خود نه تنها در بیش از سیصد آیه به تفکر و تذکر و تعقل دعوت کرده، [5] بلکه هدف از
فرو فرستادن قرآن را
تفکر،[6] تعقل [7] و تدبر در آیات الهى دانسته است.
«کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ
لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ». [8]
ثواب تلاوت قرآن همراه
با تدبر، مسلما برابر با تلاوت بدون تدبر نیست، اکتفا کردن به تلاوت تنها، ما را
از معارف عمیق و غذاهای روحانی این مائده آسمانی محروم می کند. چنان که امام علی ـ
علیه السلام ـ فرمود: «لا خیر فی عادة لیس فیها تفکّر»
دقت به چند نکته:
1. بدون شک بر اساس روایات و سیره عملی
پیامبر و امامان ـ علیهم السلام ـ تلاوت قرآن به
خودی خود امری پسندیده و دارای آثار تربیتی، معنوی و مادی در جسم، جان، و زندگی یک
مومن است.
در روایات آمده است که هر چیزی زنگار
می گیرد و نیازمند صیقل است، دل آدمی هم در هنگام زنگ زدگی با تلاوت قرآن جلا
می یابد.
از طرف دیگر تلاوت قرآن، مقدمه انس با قرآن و
انس با قرآن، مقدمه آشنایی و فهم معارف آن و فهم
معارف و ارزش های قرآن، مقدمه عمل به آن و رسیدن به یک
زندگی قرآنی است. از این رو نمی توان به بهانه تلاوت قرآن، از تدبر و تعمق در معارف آن چشم
پوشید و یا به بهانه آشنایی با معارف آن از تلاوت آیات، غفلت کرد.
در حدیثی آمده است که امام سجاد ـ
علیه السلام ـ فرمود:
قرآن عهدنامه
خداوند با انسان مومن است: از این رو سزاوار است که هر مسلمان دست کم در روز 50
آیه از این عهدنامه را بخواند و با گوش جان بیندیشد و به امر و نهی و مواعظ آن دل
سپرده و عمل کند.
2. ثواب تلاوت قرآن همراه
با تدبر، مسلّماً برابر با تلاوت بدون تدبر نیست، اکتفا کردن به تلاوت تنها، ما را
از معارف عمیق و غذاهای روحانی این مائده آسمانی محروم می کند. چنان که امام علی ـ
علیه السلام ـ فرمود: «لا خیر فی عادة لیس فیها تفکّر».
3. یک انسان مومن بدن شک هنگامی که برای
زندگیش برنامه درستی را تعریف کند و در چنین برنامه ای سهم قابل توجهی به عبادت و
انس با خدا قرار دهد، خواهد توانست هم از لذت تلاوت و نورانیتش با نام خدا بهره
ببرد و هم با تأمل در ترجمه و مفاهیم آیات کریمه، عقل تشنه و روح گرسنه خود را از
مائده آسمانی معارف قرآن سیر
و سیراب کند.
4. پیشنهاد ما برای شروع، تلاوت 50 آیه
در روز و تأمل در ترجمه و مفاهیم یک صفحه از قرآن و
التزام به عمل به اوامر و نواهی آن است.
آیات 2و3 سوره طلاق
اگر بنا باشد تا آیه ای از قرآن کریم را بعنوان مجرب ترین آیه جهت وسعت رزق و روزی و گشایش کسب و کار و خیر و برکت بدانیم، بدون شک آن آیه؛ آیات 2و3 سوره طلاق است که به و من یتق الله مشهور می باشد. در خصوص خواص این آیات، بزرگان فرموده اند که تأثیرآن در گشایش روزی و برکت در رزق مجرب و تضمینی است اما باید با اخلاص و مداومت خوانده شود.
پیامبر اکرم(ص) فرمود: من آیه اى را در قرآن مى شناسم که اگر تمام انسانها دست به دامن آن شوند براى حل مشکلات آنها کافى است و آن آیات سوّم و چهارم سوره طلاق است
«وَ مَنْ یَتَّقِ اللهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً* وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْث لا یَحْتَسِبُ وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ اِنَّ اللهَ بالِغُ اَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللهُ لِکُلِّ شَیْىء قَدْراً»
احکام نماز جمعه
(مساله):نماز جمعه مانند نماز صبح دو رکعت است، و امتیازش از نماز صبح این است که دو خطبه در پیش دارد، و نماز جمعه واجب تخییرى است به این معنى که مکلف در روز جمعه مخیّر است که نماز جمعه را بخواند در صورتى که شرائطش موجود باشد، یا نماز ظهر بجا آورد، پس اگر نماز جمعه را بجا آورد، کفایت از ظهر مى کند. و واجب شدن نماز جمعه چند شرط دارد:
"اول" داخل شدن وقت، و آن عبارت از زوال
آفتاب است، و وقتش تا برابر شدن سایه شاخص است با شاخص بنا بر اظهر، پس هر گاه تا
برابر شدن سایه با شاخص نماز جمعه را تأخیر انداخت، وقتش خارج شده و نماز ظهر را
باید بجا آورد.
"دوم" شماره افراد، و آن هم هفت نفر است
با امام، و هر گاه هفت نفر از مسلمانان جمع نشود نماز جمعه واجب نمى شود، بلى نماز
جمعه از پنج نفرى که یکى شان امام باشد صحیح است.
"سوم" بودن امام جامع شرائط امامت: از
عدالت و غیر آن از چیزهائى که در امام جماعت معتبر است، همچنان که در بحث نماز
جماعت خواهد آمد و بدون او نماز واجب نمى شود. و صحیح بودن نماز جمعه چند شرط
دارد:
اول ـ جماعت بودن، پس فرادى صحیح نیست و
هر گاه مأموم پیش از رکوع رکعت دوم نماز جمعه به امام برسد مجزى خواهد بود، و یک
رکعت دیگر به او اضافه مى کند و اگر در رکوع دوم درک امام کند مجزى بودنش مشکل
است، و احتیاط ترک نشود.
دوم ـ خواندن دو خطبه پیش از نماز:
که در خطبه اول حمد و ثناى الهى را گفته و وصیت به تقوى و پرهیزکارى نماید و یک سوره از قرآن بخواند، سپس نشسته و برخیزد، و باز هم حمد و ثناى الهى را بجا آورده و به پیغمبر اکرم ((صلى الله علیه وآله)) و ائمه مسلمین صلوات فرستاده، و براى مؤمنین و مؤمنات استغفار کند، و لازم است خطبه پیش از نماز باشد،
پس اگر نماز را پیش از دو خطبه شروع کرد صحیح نخواهد بود و خواندن خطبه پیش از زوال آفتاب بنا بر احتیاط
جائز نیست.
ادامه مطلب ...
سوال و جواب با رسول خدا(ص)
میخواهم داناترین باشم
فرمود:از خدابترس...
میخواهم از خالصان درگاه خداباشم
فرمود:شب و روز قرآن بخوان...
میخواهم از دشمن به من آفتی نرسد
فرمود:به خدا توکل کن...
میخواهم عمر من طولانی باشد
فرمود:صله ی رحم کن...
میخواهم فردابی قیامت ایمن باشم
فرمود:میان شام و خفتن به ذکر خدا مشغول باشم...
میخواهم به آتش دوزخ نسوزم
فرمود:چشم و زبان خود را ببند...
گناهانم به چه چیزی پاک میشود؟
فرمود:به تضرع در درگاه خداوند...
میخواهم روزی من وسیع گردد
فرمود:همیشه با وضو باش...
میخواهم خدای تعالی را درنماز حاضر بیابم
فرمود:در وقت ساختن وضو دقت کن...
میخواهم گورم تنگ نباشد:
فرمود:مداومت کن برسوره ی تبارک...
میخواهم مال من بسیار باشد
فرمود:مداومت کن به سوره ی واقعه در هر شب
میخواهم همیشه در سایه ی حق باشم
فرمود:با خلق خدا نیکی کن
...
تاثیر «لاحول و لا قوه الا بالله» در رفع غم و اندوه
تاثیر ذکر«لاحول و لا قوه الا بالله» در رفع غم و اندوه
امام صادق (ع) فرموده است: «هرگاه از قدرتمند، یا چیز دیگری ناراحت و اندوهناک شدید، ذکر «لاحول و لا قوه الا بالله» را زیاد تکرار کنید، زیرا این ذکر کلید گشایش هرگونه گرفتاری و ناراحتی است، و گنجی است از گنجهای بهشت.»و نیز فرمود:....
«هرگاه غم و اندوه فراوان و پی در پی به شما روی آورد، باید جمله «لا حول و لا قوه الا بالله» را تکرار کنید.»
رسول اکرم (ص) فرمود: «ذکر «لا حول و لا قوه الا بالله» نود و نه درد را شفا می دهد که ساده ترین آنها اندوه است.»
و نیز فرمود: «در شب معراج ابراهیم خلیل بر من گذر کرد، و گفت: به امتت امر کن در بهشت، بسیار درخت نمایید که زمینش وسیع و خاکش پاک است.»
گفتم «نشاء بهشت» چیست؟
پاسخ داد: «لا حول و لا قوه الا بالله»